หนู เป็นสัตว์ที่เลี้ยงลูกด้วยนม มีวงจรชีวิตประมาณ 3-4 เดือน โดยเฉลี่ยมีลำตัวยาวประมาณ 35-45 เซนติเมตร มีฟันแหลมคม 2 คู่ ซึ่งฟันของหนูจะมีการงอกตลอดเวลา ทำให้หนูต้องใช้ฟันกัดแทะอยู่ตลอดเวลาเช่นเดียวกัน หนูมีการผสมพันธุ์และแพร่พันธุ์ได้รวดเร็ว หนูสามารถแพร่พันธุ์ได้เมื่ออายุประมาณ 3-4 เดือน เมื่อแรกเกิดหนูไม่สามารถช่วยเหลือตัวของมันเองได้จำเป็นต้องให้แม่เป็นผู้ช่วยจนกระทั่งเป็นเวลาประมาณ 3 สัปดาห์ หนูจะเบิกตาหรือลืมตาได้เมื่ออายุประมาณ 12-14 วัน สามารถผสมพันธุ์ได้ใหม่อีกครั้งเมื่อคลอดตัวอ่อนออกมาได้ภายใน 48 ชั่วโมง ออกลูกได้ปีละ 10-12 ครอก และแต่ละครอกมี 7-8 ตัว หนูสามารถคลอดลูกได้ตลอดปี อายุของหนูมีความยืนยาวแตกต่างกันขึ้นอยู่กับชนิดของหนู
หนูเป็นสัตว์แทะที่ชอบออกหากินเวลากลางคืน แต่ก็จะเริ่มออกหากินตั้งแต่เวลาพระอาทิตย์ตกดิน แต่บางคนก็อาจจะเห็นหนูหากินหรือวิ่งเพ่นพล่านในเวลากลางวันได้เหมือนกัน หนูใช้จมูกดมหาแหล่งอาหาร มักหากินในบริเวณใกล้บ้านพักอาศัยอยู่ในรัศมี 100-150 ฟุต หนูมีความสามารถที่จะหาอาหารได้ทั้งในน้ำและบนบก หนูที่มีความสำคัญต่อสุขภาพอนามัยของมนุษย์มี 3 ชนิด คือ หนูนอร์เวย์ หนูหลังคา หนูหริ่ง
– หนูนอร์เวย์ เป็นหนูที่มีขนาดใหญ่ มีจมูกป้าน ส่วนหางสั้นกว่าส่วนหัวและลำตัว ลำตัวอ้วนและน้ำหนักตัวมากกว่าหนูหลังคา ตาและจมูกเล็ก มีขนหยาบสีน้ำตาลปนเทา ส่วนท้องสีเทา มักอาศัยอยู่ตามรูที่ขุดไว้ในดิน หรือช่องว่างตรงรอยต่อระหว่างฝาผนัง และพื้น ในกองมูลฝอย ในท่อระบายน้ำเสีย หรือท่อระบายน้ำอื่นๆ มักทำรังเป็นที่อยู่อาศัยโดยใช้กิ่งไม้ หรือมูลฝอย หรือเศษหญ้า หรือกระดาษหนังสือพิมพ์
– หนูหลังคา บางทีเรียกว่าหนูท้องขาว เพราะมีขนตรงส่วนท้องสีขาวปนเทา หรือครีม มีจมูกแหลม ตาและหูใหญ่กว่าหนูนอร์เวย์ ลำตัวเพรียวกว่า ส่วนหางจะยาวกว่าส่วนหัวและลำตัวรวมกัน มักอาศัยอยู่ตามช่องว่างในหลังคาหรือเพดาน อาจจะทำรังอยู่นอกบ้านใต่กองเศษใบไม้ หญ้าหรือตามสุมพุมต้นไม้สูง อาจเห็นวิ่งไปตามท่อน้ำหรือคานของบ้าน หรืออาคารต่างๆ และตามกิ่งไม้ เคลื่อนไหวไปตามทางเดิน
– หนูหริ่ง เป็นหนูที่มีขนาดเล็กที่สุด มีขนาดเท่ากับหนูนอร์เวย์ และหนูหลังคาที่ยังเล็กอยู่ ซึ่งเป็นการเปรียบเทียบขนาดของหนูหริ่งและหนูชนิดอื่นขณะที่ยังเล็กอยู่ หนูหริ่งมีน้ำหนักตัวประมาณ 10-15 กรัม ส่วนหัวและลำตัวยาวประมาณ 7.5 เซนติเมตร ส่วนหางมีความยาวกวาส่วนลำตัวและหัวรวมกัน เพียงเล็กน้อย ขนด้านหลังมีสีเทาหรือสีเทาปนน้ำตาล ขนส่วนท้องมีสีขาว
หนูหลังคาและหนูหริ่ง เป็นนักปีนป่ายที่ดีมาก อาจปีนขึ้นไปประมาณ 13 นิ้วแล้วกระโดดได้ไกลถึง 2 ฟุต จึงทำให้สามารถหาที่อยู่อาศัยใหม่ได้ง่ายมาก แต่หนูก็จัดเป็นอาหารที่ดีของสัตว์เลี้ยงหลายชนิด โดยเฉพาะอย่างยิ่ง คือ แมว มันจึงมีความระมัดระวังเป็นพิเศษ ฝีเท้าในการเคลื่อนไหวไปยังที่ต่างๆมักจะเบา และสามารถปรับเสียงให้เข้ากับสิ่งแวดล้อมได้ดี โดยมีอวัยวะที่รับรู้การสัมผัสที่ดี เป็นขนยาวใช้ในการสัมผัสและรับรู้ถึงการสั่นสะเทือน อยู่ที่ระหว่างหัวและจมูก หนูตาบอดสี จึงไม่สามารถแยกแยะความแตกต่างของวัตถุต่างๆได้ หนูมีความสามารถในการว่ายน้ำได้ดีมาก
หนูนอร์เวย์และหนูหริ่งมีกำเนิดมาจากประเทศแถบทวีปเอเชียซึ่งมีแหล่งอาหารหลักของมัน อันได้แก่ พวกเมล็ดพืชต่างๆ เช่น เมล็ดข้าว เมล็ดข้าวโพด เมล็ดข้าวสาลี ฯลฯ หนูทั้งสาวชนิดมีความสามารถในการปรับตัวของมันเองในการกินอาหารได้หลายประเภท โดยปกติหนูตัวแก่ มักจะต้องการอาหารวันละประมาณ 1 ออนซ์ เมื่อใดที่มันพบอาหารที่มันต้องการ มันจะกินอาหารเป็นช่วงๆ อย่างสม่ำเสมอ มันจะกินอาหารได้ตลอดเวลาทั้งกลางวันและกลางคืน
สิ่งแวดล้อมมีความสำคัญเป็นอย่างมากต่อการเจริญเติบโต และเพิ่มประชากรของหนู สิ่งแวดล้อมทางด้านชีวภาพที่สำคัญได้แก่ ศัตรูของหนู การแข่งขันเพื่อความอยู่รอดของสิ่งมีชีวิตอื่นๆ เป็นต้น